Τι είναι ο καταρράκτης, τι τον προκαλεί,
συμπτώματα & θεραπεία
Τι είναι ο καταρράκτης;
Καταρράκτης ονομάζεται η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού.
Τι προκαλεί τον καταρράκτη;
Φυσιολογικά, ο φακός του οφθαλμού είναι διαυγής. Με την πάροδο των ετών, ο φακός σκληραίνει και θολώνει. Αυτός ο τύπος καταρράκτη ονομάζεται «σχετιζόμενος με την ηλικία» (age-relatedcataract) και είναι ο συνηθέστερος. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι τύποι καταρράκτη, όπως ο συγγενής, ο τραυματικός, ο επαγόμενος από στεροειδή και ο φλεγμονώδης. Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του καταρράκτη και συγκεκριμένων ασθενειών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η μυοτονική δυστροφία, η σοβαρή ατοπική δερματίτιδα. Το κάπνισμα και η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία έχουν ενοχοποιηθεί για αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καταρράκτη.
Ποια είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;
Ο καταρράκτης προκαλεί θόλωση της όρασης, η οποία συνήθως επέρχεται σταδιακά. Σε ορισμένα άτομα και ορισμένους τύπους καταρράκτη, η μείωση της όρασης ενδέχεται να συμβεί πιο απότομα. Ο καταρράκτης μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσκολία στη νυχτερινή οδήγηση, δυσφωτοψία και μονόφθαλμη διπλωπία. Η ικανότητα κοντινής ανάγνωσης χωρίς τα προηγουμένως απαραίτητα γυαλιά πρεσβυωπίας συχνά είναι ένδειξη καταρράκτη.
Ποια είναι η θεραπεία του καταρράκτη;
Η θεραπεία του καταρράκτη είναι μόνο χειρουργική. Περιλαμβάνει την εξαίρεση του καταρρακτικού φακού (συνηθέστερα με τη μέθοδο της φακοθρυψίας) και την τοποθέτηση ενός «τεχνητού» φακού, του ενδοφακού.
Πότε χρειάζεται θεραπεία ο καταρράκτης;
Ο καταρράκτης στα πρώιμα στάδια προκαλεί ελάχιστα συμπτώματα από την όραση. Για το λόγο αυτό, μέτρα όπως η συνταγογράφηση νέων γυαλιών μπορούν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά για κάποιο χρονικό διάστημα.
Ο καταρράκτης χειρουργείται όταν:
- προκαλεί σοβαρή διαταραχή στην όραση, η οποία δεν είναι δυνατόν να διορθωθεί με γυαλιά/φακούς επαφής
- προκαλεί δευτεροπαθή προβλήματα, όπως αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης (φακογενές γλαύκωμα)
- παρεμποδίζει την εξέταση του βυθού του οφθαλμού και την επακόλουθη θεραπεία (π.χ. εφαρμογή laserσε περιπτώσεις αγγειακών διαταραχών του αμφιβληστροειδούς)
Σε κάθε περίπτωση, ο/η γιατρός σας θα λάβει υπόψιν τις συνήθειες και τις προτιμήσεις σας και σε συνεννόηση θα σταθμίσετε το όφελος που θα έχετε από ένα πιθανό χειρουργείο καταρράκτη.
Υπάρχει περίπτωση να επανέλθει ο καταρράκτης στο χειρουργημένο μου μάτι;
Όχι. Σε ορισμένο ποσοστό ασθενών που χειρουργούνται για καταρράκτη, εμφανίζεται μία θόλωση στη λεπτή μεμβράνη πίσω από τον ενδοφακό. Η μεμβράνη αυτή ονομάζεται «οπίσθιο περιφάκιο». Πρόκειται, λοιπόν, για μία κατάσταση που ονομάζεται «θόλωση οπισθίουπεριφακίου» ή «δευτερογενής καταρράκτης» και η οποία προκαλεί μείωση της οπτικής οξύτητας. Η θόλωση οπισθίουπεριφακίου εμφανίζεται σε ένα ποσοστό 20-50% μέσα σε 2-5 χρόνια από το χειρουργείο καταρράκτη και είναι σημαντικά συχνότερη στις νεότερες ηλικίες. Η θεραπεία γίνεται με Nd:Yaglaserστο οφθαλμολογικό ιατρείο.
Πώς γίνεται η διάγνωση του καταρράκτη; Τι περιλαμβάνει ο προεγχειρητικός έλεγχος;
Αφού ο/η ιατρός λάβει το ιστορικό σας, θα προχωρήσει σε μία σειρά εξετάσεων, προκειμένου να διαπιστώσει αν υπάρχει καταρράκτης και κατά πόσο είναι χειρουργήσιμος. Επίσης, θα αξιολογήσει ειδικά την κατασκευή και την ανατομία των οφθαλμών σας, προκειμένου να καθορίσει ποιος ενδοφακός είναι ο κατάλληλος για εσάς, να προσαρμόσει την χειρουργική τεχνική και να σας ενημερώσει για τις προσδοκίες από το χειρουργείο.
Στο ιατρείο μας ο προεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει:
- Μέτρηση της οπτικής οξύτητας και της διάθλασης
- Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης
- Έλεγχο οφθαλμοκινητικότητας
- Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία για εκτίμηση της κατάστασης του φακού και του πρόσθιου ημιμορίου εν γένει
- Βυθοκόπηση με έλεγχο του οπτικού δίσκου, της ωχράς κηλίδας, περιφερικών αλλοιώσεων αμφιβληστροειδούς κλπ
Όσον αφορά στις απεικονιστικές εξετάσεις, στο ιατρείο μας διενεργούνται:
- Οπτική βιομετρία και τομογραφία κερατοειδούς με τη χρήση τουPENTACAMAXL®OCULUS®, για την ακριβέστατη εκτίμηση των χαρακτηριστικών του ενδοφακού που θα επιλεγεί
- Βιομετρία με χρήση υπερήχου(A–scan),για εκτίμηση του αξονικού μήκους του οφθαλμού.
- Υπερηχογραφία (B–scan), για την εκτίμηση του βυθού του οφθαλμού σε περιπτώσεις πυκνού καταρράκτη, όπου η βυθοσκόπηση καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής.
- OCTπροσθίου θαλάμου, για εκτίμηση των δομών του προσθίου ημιμορίου, όπως μέτρηση της γωνίας του προσθίου θαλάμου, εκτίμηση του πάχους του κερατοειδούς κλπ.
- Υπερηχητική βιομικροσκόπηση (UBM), μια εξέταση εξειδικευμένη, η οποία επιτρέπει την εκτίμηση των δομών του προσθίου ημιμορίου έμπροσθεν και όπισθεν της ίριδας.
- Ενδοθηλιομέτρηση, δηλαδή καταγραφή του αριθμού και κυρίως της μορφολογίας και του μεγέθους των ενδοθηλιακών κυττάρων του κερατοειδούς. Τα κύτταρα του ενδοθηλίου λειτουργούν ως αντλία, προκειμένου να διατηρείται ο κερατοειδής διαυγής. Λόγω ηλικίας, ορισμένων δυστροφιών αλλά και χειρουργικών χειρισμών επέρχονται μεταβολές στα ενδοθηλιακά κύτταρα, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν το χειρουργικό αποτέλεσμα. Η ενδοθηλιομέτρηση, επομένως, συμβάλλει στην πληρέστερη ενημέρωση των ασθενών και στην επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής τεχνικής.
- OCT και OCT-αγγειγραφία, για εκτίμηση παθήσεων οπτικού δίσκου και ωχράς κηλίδας, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν το χειρουργικό αποτέλεσμα. Είναι απαραίτητη η διάγνωσή τους, καθώς συχνά απαιτείται η αντιμετώπισή τους πριν από το χειρουργείο καταρράκτη.